Vliegende bommen
Archiefbeeld van een bombardement tijdens WOII en de vernielingen die het aanricht
Het leven in de WOII deel 1
Op 15 mei 1940 staakt het Nederlandse leger het verzet tegen Duitse overmacht.. Maar niet heel Nederland capituleert. Zeeland vecht door. Door de aanwezigheid van de vele peelsoldaten en Franse troepen denken ze de Duitsers te kunnen dwarsbomen. Maar twee dagen later is de strijd ook in Zeeland voorbij. De Zeeuwse bevolking maakt hardhandig kennis met het fenomeen oorlog. Zeker die eerst weken in mei zullen ze hun ogen uitkijken naar al die zaken die de oorlog te weeg brengt.
Het leven in WOII deel 2
Het is in het begin van de oorlog, om precies te zijn 4 december 1940 als we hier getuige zijn van het huwelijk van Dries en Jo van der Poest Clement in Nisse. Ondanks de oorlog wordt er toch getrouwd. Eigenlijk was het stel dit nog lang niet van plan. Maar Jo woont in Brabant en heel Zeeland is in die eerste oorlogstijd ‘sperrgebiet’: Wie er niks te zoeken heeft, komt er niet in. De enige mogelijkheid voor de twee geliefden om elkaar te zien, is dus trouwen. Verder in deze uitzending: een Sinterklaasviering, geboorte, kinderen die werken op het land en verhalen van getuigen.
Inundatie
Voor de geallieerden vormt het eiland Walcheren in het najaar van 1944 een groot probleem. Gelegen aan de monding van de Schelde is Walcheren van groot strategisch belang. De Duitsers hebben zich hier ingegraven en van het eiland een vrijwel onneembaar fort gemaakt dat over land alleen maar bereikbaar is via de nauwe Sloedam. De geallieerden besluiten daarom het eiland onder water te zetten. Ze hopen zo de Duitsers te kunnen isoleren waardoor ze makkelijker te verslaan zullen zijn. Op 3 oktober beginnen de geallieerden met de inundatie. 247 vliegtuigen koersen richting Westkapelle. Dat gaat in groepen van zo’n 30 toestellen die om het kwartier voor de Walcherse kust verschijnen.
Bevrijding Zuid-Beveland en Walcheren
Op 24 oktober 1944 starten de geallieerde troepen de aanval op Zuid-Beveland. Hun plan is om dit deel van Zeeland van twee kanten aan te vallen. Zoals bij iedere aanval beginnen de Canadezen met het langdurig beschieten van iedere plek waarvan zij denken dat er Duitsers zitten. Pas daarna gaan ze het eigenlijke gevecht aan. De strijd voltrekt zich onder barre omstandigheden: een bijzonder nat najaar en de zuigende zeeuwse klei. Diezelfde dag steken de eerste Canadezen de Kreekrakdam over en maken ze zich op voor de verovering van het eigenlijke Zuid-Beveland De volgende dagen beginnen ze met hun beproefde recept: het uitgebreid onder vuur nemen van het te veroveren gebied. Hopend zoveel mogelijk Duitse stellingen te vernietigen.
Puinhoop na de bevrijding en trauma’s
Als op 3 oktober 1944 de geallieerden de dijk bij Westkapelle bombarderen, loopt Walcheren geleidelijk onder water. Het zoute water zal de vruchtbare grond voor jaren onbruikbaar maken de muren van de huizen worden door het zout tot op de dag van vandaag worden aangetast. De mensen hebben in de dorpen en steden een veilig heenkomen gezocht. Het gevolg is dat er op kleine droge plekken grote concentraties van mensen ontstaan. Onder die omstandigheden ondergaan de Walchenaren de bevrijding. Als op 8 november 1944 heel Walcheren is bevrijd en de geallieerden het hier voor het zeggen hebben zien ze zich geconfronteerd met flink wat problemen. Een gebied dat onbewoonbaar is, waar het leven onveilig is.
Dijkdichtingen en achtergebleven oorlogstuig
Na de slag om de Scheldemonding, als, op Schouwen na, heel Zeeland is bevrijd, zal Walcheren nog lang onder water staan. Door maar liefst vier gaten heeft de zee vrij spel. Het gat bij Westkapelle ontstaat na twee bombardementen. Eén op 3 oktober, waarbij meer dan 150 mensen omkomen en één op 17 oktober. Maar dit gat is niet voldoende om Walcheren onder water te zetten. Bij Veere, Ritthem en Vlissingen worden die zelfde maand de dijken gebombardeerd. Vier gaten, waardoor dagelijks het water heen en weer stroomt. En door de sterke eb en vloedwerking brengt dat enorme schade toe aan het toch al zwaar gehavende Walcheren.
Noodwoningen en wonen in bunkers
November 1944 Bevrijd, ‘Weer gaan en staan waar je wilt.’ Maar vraag niet hoe. Voor heel wat Zeeuwen betekent dat ‘gaan en staan’: je voortbewegen tussen de puinhopen. Walcheren is net bevrijd. Op de vlucht voor het oorlogsgeweld hebben velen begin november huis en haard verlaten. Bij terugkomst, na de bevrijding blijkt de woning van menig Zeeuw veranderd in een puinhoop.
Wilhelmina in Domburg
Bezoek van Koningin Wilhelmina aan het bevrijdde deel van Nederland. In de middag van de derde dag bezoekt ze de per militaire Duck het ondergelopen deel van Walcheren. Ze bezoekt Oostkapelle, Domburg en Westkapelle, alvorens naar Middelburg terug te keren. Overal wordt ze door de teruggekeerde bevolking toegejuicht, en door de burgemeesters officieel welkom geheten.
Woningnood
Archiefbeeld van de woningnood op Walcheren die was ontstaan na de inundatie
Landing Westkapelle gefilmd door P.G Jonson
Archiefbeeld van cameraman P.G. Jonson die met de Noorse commando's meevaart tijdens de landing bij Westkapelle. De Duitsers hebben hun Walcherse troepen aangevuld met die van Noord-Beveland en de landingsvoertuigen worden hevig onder vuur genomen. Uiteindelijk komen de Noren aan in een onderwater gelopen Walcheren.
Westkapelle vernield
Compleet vernield Westkapelle en inundatie. Burgers in sloep varend over het onder water staande en verwoeste dorp.
Nat Walcheren
Tijdens de Tweede Wereldoorlog zetten de geallieerden Walcheren blank door de dijken te bombarderen. Walcheren loopt onder en op veel plaatsen is vervoer alleen nog mogelijk per boot. Op een aantal plaatsen is het water doorwaadbaar en het hoenderpark in opbouw van C. Joziasse houdt het droog.
Herstel Westkapelle
Archiefbeeld van de herstelwerkzaamheden in Westkapelle. Er wordt o.a. aan de dijk gewerkt. Deze werd in de Tweede Wereldoorlog tijdens een bombardement van de geallieerden verwoest. Dit zorgde ervoor dat grote delen van Walcheren onder water kwamen te staan.
Bombardement 1943
Archiefbeelden van het bombardement in 1943.
Achtergelaten
De Tweede wereldoorlog laat zijn sporen op allerlei manieren na. Na afloop van de oorlog zijn er nog diverse stille getuigen te vinden zoals uitgebrande wagons, resten van vliegtuigen en achtergebleven tanks.
Gaten in de dijk
Tijdens de Tweede Wereldoorlog zetten de geallieerden Walcheren blank door de dijken te bombarderen. Zout water stroomt het land binnen door gaten in de dijk. Bewoners van Walcheren moeten de boot pakken om van Grijpskerke naar Middelburgte komen. Er wordt hard gewerkt om de gaten in de dijk te dichten.
Filmdocumentaire
Ter gelegenheid van het herdenkingsjaar rondom de 65-jarige bevrijding van Zeeland, liet de Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland in samenwerking met zes Zeeuwse oorlogsmusea door Studio Haak & Visser te Middelburg de filmdocumentaire in elkaar zetten.
Broken Dykes
Broken Dykes in een engelse film met nl ondertiteling en gaat over de oorlog op Walcheren.
' Ik heb een Lancaster zien neerstorten bij Buttinge'
Op een dag liep ik op het dorp, toen kwam er een groot vliegtuig over, een Lancaster hij scheerde laag over het dorp. Je zag de piloot en de bemanning zitten, het was paniek op het dorp, de mensen renden weg, de school in. Maar ik ging er niet in, dat was te link als hij op de school zou neer stortten. Het vliegtuig zwenkte weg richting Buttinge. Ik keek hem na en even later stortte hij neer. Het water spatte hoog boven de bomen, de bemanning was opslag dood.'klik op het plaatje en kijk naar het filmpje van Adrie van Sluijs
